Το δείπνο σήμερα το βράδυ, στην ουσία στις δύο τα ξημερώματα της Τετάρτης ώρα Κύπρου, με συνδαιτυμόνες τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας και τον Τουρκοκύπριο ηγέτη και οικοδεσπότη τον Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών, χρειάστηκε πολύ μεγάλη προσπάθεια για να οργανωθεί. Η επιμονή δε της Γραμματείας των Ηνωμένων Εθνών για μια επί της ουσίας συνάντηση των δύο ηγετών στην Κύπρο έγινε πιο έντονη μετά την αποτυχία της προηγούμενης σφυγμομέτρησης των πλευρών για συνάντηση τον περασμένο Αύγουστο. Ο Αντόνιο Γκουτέρες προσπέρασε αλλά και αγνόησε τη δυστοκία η οποία προκλήθηκε από το γεγονός πως και οι δύο πλευρές επιχείρησαν, πριν καν υπάρξει συμφωνία για συνάντηση, να αποδοθούν σε ένα παιχνίδι επίρριψης ευθυνών.
Ρεαλιστική προσέγγιση
Η αποψινή κοινή συνάντηση-δείπνο στην έδρα των Ηνωμένων Εθνών πραγματοποιείται σαφώς γιατί η Γραμματεία των ΗΕ θεωρεί ότι μπορεί να λειτουργήσει ως η απαρχή μιας νέας ουσιαστικής προσπάθειας στο Κυπριακό. Μπορεί, με λίγα λόγια, να προσφέρει ένα ρεαλιστικό αποτύπωμα για την τύχη του προβλήματος και για τις διαθέσεις των πλευρών. Από την έδρα των Ηνωμένων Εθνών διαρρέεται τις τελευταίες ημέρες ότι οι πλευρές θα πρέπει να θέσουν επί τάπητος θέσεις οι οποίες να μην σκοτώσουν μια από τις τελευταίες -ίσως την τελευταία- προσπάθειες στο Κυπριακό με τη συνδρομή των Ηνωμένων Εθνών.
Ο ΓΓ των ΗΕ και η προσωπική του απεσταλμένη -η οποία πάντως δεν βρίσκεται αυτό το διάστημα στη Ν. Υόρκη και δεν θα έχει οποιαδήποτε προσωπική εμπλοκή στην αποψινή συνάντηση- δεν φαίνεται να έχουν διαφοροποιήσει την τακτική τους για προσέγγιση προς τις πλευρές με τη λογική της προετοιμασίας που έκαναν λίγο πριν την ακυρωθείσα συνάντηση της 13ης Αυγούστου.
Οι ιδέες της Ολγκίν
Όπως ο «Π» είχε αποκαλύψει στις 21/07/24, μερικές ημέρες πριν την ακυρωθείσα τριμερή του Αυγούστου, στα χέρια του Γενικού Γραμματέα βρίσκεται ειδικό έγγραφο σκέψεων και προβληματισμών (Concept paper) το οποίο αφορά βασικά και επίμαχα ζητήματα και το οποίο ουσιαστικά είναι τα συμπεράσματα της κ. Ολγκίν. Όπως σημείωνε ο «Π»:
- Το έγγραφο αυτό θα έχει ως αφετηριακό γίγνεσθαι τα τρία από τα έξι επίμαχα σημεία όπως τέθηκαν στο Πλαίσιο του Αντόνιο Γκουτέρες: Το θέμα της αποχώρησης των στρατευμάτων, το θέμα των εγγυήσεων, αλλά και το θέμα της πολιτικής ισότητας. Την ίδια ώρα θέτει τις παραμέτρους και τα διακυβεύματα στο Κυπριακό.
- Εν ολίγοις, τη δεδομένη στιγμή και με βάση τα όσα προβληματίζουν την απεσταλμένη του Γενικού Γραμματέα, είναι πολύ πιθανό στις συζητήσεις να προκύψουν κατάλοιπα από την τουρκική στάση των τελευταίων τουλάχιστον τριών χρόνων περί δύο κρατών. Επομένως τίθεται προβληματισμός για το πώς θα πρέπει να αντιμετωπιστεί η εσωτερική κυριαρχία από πλευράς των Τ/Κ αλλά δεν υπάρχει περίπτωση να γίνει οποιαδήποτε συζήτηση περί δύο κρατών.
Ο ΓΓ με άξονα αυτό το έγγραφο θα επιχειρήσει ακόμη μια φορά να διαπιστώσει τις διαθέσεις των πλευρών, την ετοιμότητά τους να αντιμετωπίσουν τόσο μια σειρά διαφοροποιήσεων των δεδομένων, από τη μια, αλλά και τη σαφή, από την άλλη, θέση ότι είναι ανώφελο να συζητηθεί οτιδήποτε το οποία να οδηγεί στα δύο κράτη.
Τα συμπεράσματα
Βεβαίως η Μαρία Άνχελα Ολγκίν, εκτός από το άτυπο έγγραφό της, έχει παραδώσει στον ΓΓ και την έκθεσή της αναφορικά με τις εντολές που είχε πάρει το προηγούμενο διάστημα. Φρόντισε ταυτόχρονα να απευθυνθεί στην κοινή γνώμη στην Κύπρο με την ανοικτή επιστολή της με βασικό άξονα την ανάγκη όπως οι πλευρές σκεφτούν έξω από το κουτί. Όπως η ίδια η κ. Ολγκίν έχει προδιαθέσει τους Κυπρίους στο βασικότερο και κρισιμότερο σημείο της ανοικτής της επιστολής, «είναι σημαντικό να απομακρυνθούμε από λύσεις που στο παρελθόν δημιούργησαν προσδοκίες που δεν εκπληρώθηκαν και οδήγησαν σε μεγαλύτερες διαφωνίες και απογοητεύσεις. Τώρα, πρέπει να σκεφτούμε διαφορετικά».
Η στάση Τατάρ
Πάντως, σύμφωνα με πληροφορίες του «ΠOΛΙΤΗ» από τη Νέα Υόρκη, είναι ξεκάθαρο ότι ο Ερσίν Τατάρ επιδιώκει να αποφύγει οποιαδήποτε συζήτηση επί της ουσίας ενώ σαφώς επιμένει να θέτει ως προαπαιτούμενο τις θέσεις του για δύο κράτη, για κυριαρχική ισότητα και θα επιμείνει στα 3Α. Όπως σημείωναν χθες στον «Π» διπλωματικές πηγές στη Νέα Υόρκη, όλο το προηγούμενο διάστημα ο Τατάρ δοκίμασε να ξεφύγει από την πίεση του Γενικού Γραμματέα προτείνοντας την ιδέα για τετραμερή συνάντηση, αν και γνώριζε ότι δεν μπορούσε να γίνει αποδεκτή. Σε σχέση με την τριμερή συνάντηση, όπως διεφάνη, θέτει ζητήματα που δεν έχουν σχέση με την ουσία. Η επιμονή του Τατάρ να θέτει τις απαιτήσεις του ως προϋπόθεση για τον διάλογο οδηγεί τον Γενικό Γραμματέα σε διαφορετικούς σχεδιασμούς από εκείνους στους οποίους θα ήθελε να προχωρήσει. Ο αρχικός στόχος του βεβαίως, σύμφωνα με πληροφορίες του «Π», ήταν η προσπάθειά του για υιοθέτηση ενός οδικού χάρτη που να οδηγεί σε ουσιαστικές διαπραγματεύσεις, σε τακτή προθεσμία και όχι ανοικτού τέλους. Υπό τις περιστάσεις αυτό δεν φαίνεται να είναι εφικτό με αποτέλεσμα να το οδηγεί σε δύο άλλους, περισσότερο ταπεινούς, στόχους:
- Να συμφωνηθεί στη συνάντηση ότι παρά τις όχι και σαφείς ενδείξεις, εντούτοις, η τριμερής δεν θα αποτελέσει το τέλος του δρόμου με στόχο να συνεχιστούν οι διαβουλεύσεις
- Η προσωπική απεσταλμένη του ΓΓ να συνεχίσει την αναζήτηση κοινού εδάφους για μια προσυμφωνημένη χρονική περίοδο
Παρά τις δημοσιογραφικές πληροφορίες, το μεγάλο ερώτημα παραμένει: Ποια θα είναι η κατεύθυνση στην οποία θα κινηθούν οι ιδέες του Γενικού Γραμματέα και κατά πόσο θα εντοπίσει σημεία κοινής προσέγγισης των πλευρών πάνω στα οποία θα κτίσει τις επόμενες κινήσεις του. Αυτό βεβαίως θα το διαπιστώσει μόνο στον διάλογο που θα έχει με τους δύο ηγέτες, ανεξάρτητα από το εύρος και την ένταση των θέσεων που εκφράζει ο Ερσίν Τατάρ αλλά και κατά πόσο οι ιδέες Γκουτέρες μπορεί να παραβιάσουν τις κόκκινες γραμμές του Νίκου Χριστοδουλίδη στις οποίες αναφέρθηκε προσφάτως στη γενικότητά τους, χωρίς ωστόσο να τις συγκεκριμενοποιεί.
